Zijn groene plannen van gemeentes te rooskleurig?

Bijna honderd Nederlandse gemeentes verklaarden onlangs dat ze kort na 2030 alleen nog woningen zonder aardgas hopen te hebben. Van der Laan is verbaasd over het gemak waarmee gemeenten die voorspelling doen. In een interview met Trouw noemt het ‘energieboegbeeld’ dit ‘stoere taal die voor burgers niet behapbaar is’. “Het is goed dat gemeenten hier, met behulp van bedrijven en energienetbeheerders, mee bezig zijn. Maar schep geen irreële verwachtingen.”

Vanwaar haar scepsis bij de duurzame gemeentelijke doelen? Een logische gedachte: energieleveranciers willen niet dat mensen ‘aardgasloos’ gaan wonen, want dan verliezen ze klanten. Die gemakkelijke redenering gaat volgens Van der Laan niet op. Want als woningen elektriciteit of warmte gaan gebruiken in plaats van gas, moeten ze daarvoor nog steeds klant zijn bij een energieleverancier. Demissionair minister Henk Kamp (VVD) stelde in zijn ‘Energieagenda’ dat gas in 2050 helemaal passé moet zijn. “Laten we die hele periode van 33 jaar benutten”, oppert Van der Laan.

Onnodig uitstelgedrag

Daar denken milieuorganisaties totaal anders over. Organisaties zoals Greenpeace, Milieudefensie en Natuur & Milieu vinden dat de Nederlandse huishoudens niet in 2050, maar al in 2030 ‘van gas los’ moeten zijn. Dat kan ook, stellen ze. Daarbij wijzen ze overstap van kolen naar gas in huishoudens, in de jaren zestig. Die transformatie voltrok zich ook zo’n beetje in tien jaar. Nu de tijd nemen tot 2050 ziet de milieubeweging als onnodig uitstelgedrag. CV-ketels moeten snel weg, net als gasovens en -kooktoestellen.

Maar keuzes over vervangende technieken ontbreken ondertussen nog bij gemeenten. Oude flats en hoogbouw ‘gasloos’ maken is duur en technisch lastig. Huiseigenaren zitten met allerlei vragen over techniek en kosten, aldus de Vereniging Eigen Huis.

Steden waaronder Amsterdam en Arnhem proberen het afscheid van aardgas in te luiden door eerst enkele oudere woonwijken aan te wijzen, die moeten overstappen op een schone energietechnieken of combinaties. Energie kan uit warmtepompen komen, zonnepanelen, uit de bodem en de buitenlucht.

Voorzitter Energie-Nederland Medy van der Laan in ©Trouw / Foto Phil Nijhuis

Volgens Van der Laan is het slim om nieuwbouwwijken niet meer aan te sluiten op het gasnet. Maar in plaats van sanering van gasbuizen uit oude huizen, zet het volgens haar meer zoden aan de dijk om het gasgebruik van bedrijven en fabrieken te verminderen. Volgens de milieubeweging bestaat de luxe van keuzes niet, wil Nederland recht doen aan het internationale klimaatakkoord van Parijs. Daarvoor moet alle fossiele energie verdwijnen.